Słowniki haseł przedmiotowych w budowaniu strategii wyszukiwawczej

Strategia wyszukiwawcza pod kątem przeglądu systematycznego nie byłaby wystarczająco skuteczna bez haseł przedmiotowych. Hasła przedmiotowe to kontrolowane i hierarchicznie uporządkowane słownictwo opracowywane przez ekspertów w celu ułatwienia indeksowania publikacji i katalogowania zbiorów. Dzięki temu, że są starannie opracowywane i na bieżąco aktualizowane, są cennym źródłem informacji dla bibliotekarzy i specjalistów konstruujących strategie wyszukiwawcze.

Należy pamiętać, że hasła przedmiotowe różnią się w poszczególnych bazach danych, w związku z tym należy ustalić właściwe hasła dla każdej bazy, którą chcemy przeszukać (nie zawsze te hasła będą indeksowane pod identyczną nazwą, tak jak w przykładzie poniżej).

Struktura haseł w obu słownikach wygląda nieco inaczej (obejrzyj prezentację poniżej), ale każdy z nich zawiera powtarzające się elementy, które warto wykorzystać do budowania strategii wyszukiwawczej:

• definicja danego hasła pozwala na przybliżenie jego zakresu, dzięki czemu możemy określić, czy hasło nie będzie zbyt wąskie/szerokie i czy faktycznie dotyczy interesującego nas tematu
• kwalifikatory (ang. subheadings, qualifiers) – są używane w połączeniu z głównym hasłem MeSH, aby wskazać, że artykuł skupia się na konkretnym aspekcie tematu; w strategii możemy je wykorzystać, kiedy temat jest bardzo szeroki, a naukowca interesują jedynie niektóre obszary, np. aspekty terapeutyczne, a nie historia choroby
• synonimy/formy alternatywne (MeSH: Entry Terms, Emtree: Synonyms), czyli po prostu inne, często spotykane nazwy wykorzystywane przez autorów w odniesieniu do tego samego hasła
• drzewo hasła, czyli wizualne przedstawienie hierarchii haseł; sposób, w jaki nasze hasło zostało sklasyfikowane od najbardziej ogólnych do najbardziej szczegółowych, np. All MeSH Categories > Diseases Category > Respiratory Tract Diseases > Lung Diseases > Cystic Fibrosis.

Uwaga! Każdy element należy wykorzystywać z ostrożnością, aby nie pominąć relewantnych dla naszego tematu artykułów (szczególnie w strategii tworzonej pod kątem systematic review). Warto przygotować kilka wersji strategii z uwzględnieniem różnych elementów i porównać wyniki.

W kolejnym wpisie wyjaśnimy, jak dodatkowo zawężać wyniki wyszukiwania dzięki dokładnemu przestudiowaniu hierarchii hasła przedmiotowego i wykorzystaniu dodatkowych opcji (major focus, explode, no explode).

Bibliografia

Witamy w Portalu MeSHPol [cited 26.09.2024]. Available from: mesh.cm-uj.krakow.pl/
Searching and understanding MeSH [cited 26.09.2024]. Available from: library-guides.ucl.ac.uk/pubmed/mesh
Chomicki, K. Wprowadzenie do Embase. Społeczeństwo informacyjne 2018;2(1).
Subheadings [cited 26.09.2024]. Available from: www.nlm.nih.gov/oet/ed/pubmed/mesh/mod02/03-400.html
MeSH Tree Structures [cited 26.09.2024]. Available from: www.nlm.nih.gov/mesh/intro_trees.html